Autor: Imâm `Abdul-`Azîz bin `Abdillâh bin Bâz

Izvor: al-Mufîd fî Madžâlis Šahr Ramadhân, strana 5-7

Mlađak Ramadhâna se prema svim učenjacima potvrđuje kada se ugleda. Allâhov poslanik صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم je rekao:

صُومُوا لِرُؤْيَتِهِ، وَأَفْطِرُوا لِرُؤْيَتِهِ، فَإِنْ غُبِّيَ عَلَيْكُمْ فَأَكْمِلُوا عِدَّةَ شَعْبَانَ ثَلاَثِينَ

“Postite kada ga vidite a prekinite post kada ga vidite. Bude li oblačno, upotpunite trideset (dana).”

U drugoj predaji stoji: 

“Postite kada ga vidite a prekinite post kada ga vidite. Bude li oblačno, postite trideset (dana).”

U drugoj predaji stoji:

“… računajte trideset dana mjeseca Ša´bâna.” (al-Bukhârî 1909 i Muslim 1081)

Svrha je da se post započne i prekine kada se ugleda mlađak. Ne mogne li se vidjeti, postaje obavezno da se Ša`bân računa trideset dana, a nakon toga započne post. Takođe je obavezno računati Ramadhân trideset dana a nakon toga završiti post ukoliko se mlađak ne mogne vidjeti. Ukoliko se međutim mogne vidjeti, to se slijedi وَالْحَمْدُ للهِ. 

Obavezno je dakle muslimanima da poste kada ugledaju mlađak. Ako se Ramadhânski mlađak ukaže tokom noći na trideseti Ša`bân, u ovome slučaju se Ša`bân reducira i ljudi poste slijedeći dan. Isto važi ukoliko se mlađak ugleda tokom noći na trideseti Ramadhân. U ovome slučaju će prekinuti post nakon dvadeset devetoga Ramadhâna. Ukoliko se mlađak ne ugleda, i Ša`bân i Ramadhân će se računati trideset dana prema hadîthu:

“Postite kada ga vidite a prekinite post kada ga vidite. Bude li oblačno, upotpunite period.”

Ovo obuhvata i Ša`bân i Ramadhân. U drugoj predaji stoji:

“Postite kada ga vidite a prekinite post kada ga vidite. Bude li oblačno, postite trideset (dana).”

Prema većini učenjaka, mlađak Ramadhâna se potvrđuje kada ga ugleda samo jedna povjerljiva osoba. Potvrđeno je da je Ibn `Umar رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا rekao:

تَرَاءَى النَّاسُ الْهِلاَلَ فَأَخْبَرْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَنِّي رَأَيْتُهُ فَصَامَهُ وَأَمَرَ النَّاسَ بِصِيَامِهِ

“Ljudi su izašli da vide mlađak. Ja sam rekao Allâhovome poslaniku صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم da sam ga vidio. Tako je on postio i naredio ljudima da poste.” (Abû Dâwûd 2342, ad-Dârimî 1691 i al-Hâkim 1541. Autentičan prema al-Albâniju u “Sahîh Abî Dâwûd” 2052)

Takođe je potvrđeno od Allâhovoga poslanika صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم da mu je beduin rekao da je vidio mlađak. Tada je Allâhov poslanik صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم rekao:

 ‏”‏ أَتَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ ‏”‏ ‏.‏ قَالَ نَعَمْ ‏.‏ قَالَ ‏”‏ أَتَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ ‏”‏ ‏.‏ قَالَ نَعَمْ ‏.‏ قَالَ يَا بِلاَلُ أَذِّنْ فِي النَّاسِ فَلْيَصُومُوا غَدًا ‏

“Svjedočiš li da nema istinskoga boga osim Allâha i da sam ja Allâhov poslanik?” Čovjek je rekao: “Da.” Na osnovu toga je Allâhov poslanik صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم ljudima naredio da poste. (Abû Dâwûd 2340, at-Tirmidhî 691, an-Nasâ’î 2112, Ibn Mâdžah 1652 i ad-Dârimî 1692. Slab prema al-Albânîju u “Irwâ’-ul-Ghalîl 907)

Ukoliko povjerljiva osoba ugleda mlađak, obavezno je na osnovu toga postiti. Što se tiče završetka Ramadhâna, neophodno je da posvjedoče dvije povjerljive osobe. Isto važi za ostale mjesece; potvrđuju se samo ukoliko to potvrde dvije povjerljive osobe. Potvrđeno je da je Allâhov poslanik صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم rekao:

فَإِنْ شَهِدَ شَاهِدَانِ فَصُومُوا وَأَفْطِرُوا

“Kada dva svjedoka posvjedoče, počnite i prekinite post.” (an-Nasâ’î 2116. Autentičan prema al-Albânîju u “Irwâ’-ul-Ghalîl 4/16)

Potvrđeno je da je al-Hârith bin Hâtib رَضِيَ اللهُ عَنْهُ rekao:

عَهِدَ إِلَيْنَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَنْ نَنْسُكَ لِلرُّؤْيَةِ فَإِنْ لَمْ نَرَهُ وَشَهِدَ شَاهِدَا عَدْلٍ نَسَكْنَا بِشَهَادَتِهِمَا 

“Allâhov poslanik صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم nam je dao zadatak da krenemo sa obredima kada se ukaže mlađak. Ako ga ne ugledamo, a posvjedoče ga dva povjerljiva svjedoka, početi ćemo sa obredima na osnovu njihovoga svjedočenja.” (Abû Dâwûd 2338 i ad-Daraqutnî 2/167. Autentičan prema al-Albâniju u “Sahîh Abî Dâwûd” 2050)

Dakle, za izlazak Ramadhâna i drugih mjeseci je neophodno da dva povjerljiva svjedoka posvjedoče da su vidjela mlađak. Svjedočenje jedne povjerljive osobe je dovoljno samo za početak Ramadhâna, kao što kažu prethodna dva hadîtha. 

Učenjaci se razilaze po pitanju ženinoga svjedočenja i da li se priznaje kao svjedočenje muškarca o početku posta. Postoje dva stava po tome pitanju. Neki ga priznaju na isti način kao što priznaju njen hadîth ukoliko je povjerljiva, dok drugi ne priznaju.

Ispravan stav je da se ne priznaje. Ova struka pripada muškarcu i specifična je za muškarca. Muškarac je onaj koji to svjedoči. Osim toga, oni imaju više znanja o temi.

Ukoliko se trideseti dan mjeseca Ša`bâna ne potvrdi mlađakom, on se naziva Danom Sumnje. Nije ga dozvoljeno postiti prema ispravnome mišljenju. Ne igra ulogu da li je dan sunčan ili oblačan, jer je Allâhov poslanik صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم rekao:

“Postite kada ga vidite a prekinite post kada ga vidite. Bude li oblačno, računajte trideset dana mjeseca Ša´bâna.”

Allâhov poslanik صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم je takođe rekao:

لاَ تَقَدَّمُوا رَمَضَانَ بِصَوْمِ يَوْمٍ وَلاَ يَوْمَيْنِ إِلاَّ رَجُلٌ كَانَ يَصُومُ صَوْمًا فَلْيَصُمْهُ

“Nemojte postiti dan ili dva dana prije Ramadhâna, osim onoga ko posti određeni post (pa bi svakako postio te dane).” (Muslim 1082)

Onaj ko vidi mlađak tokom noći na trideseti Ša`bân, Ramadhân, Šawwâl ili Dhûl-Qa`dah je dužan o tome obavijestiti vlasti svoje zemlje. Jedini izuzetak je ukoliko mu je poznato da su to uradili drugi. Treba postupati prema Allâhovim سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى riječima: 

وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَىٰ

“Jedni drugima pomažite u dobročinstvu i bogobojaznosti.” (5:2)

فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ

“Pa Allâha se bojte koliko god možete.” (64:16)

Allâhov poslanik صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم je rekao:

عَلَى الْمَرْءِ الْمُسْلِمِ السَّمْعُ وَالطَّاعَةُ

“Musliman je dužan da sluša i da se pokorava.” (Muslim 1839)

أُوصِيكُمْ بِتَقْوَى اللَّهِ وَالسَّمْعِ وَالطَّاعَةِ وَإِنْ عَبْدٌ حَبَشِيٌّ

“Naređujem vam bogobojaznost i da slušate i da se pokoravate, pa makar i rob vladao vama.” (Abû Dâwûd 4608, at-Tirmidhî 2676, Ahmad 17184 i ad-Dârimî 95. Autentičan prema al-Albâniju u “as-Silsilah as-Sahîhah” 2735)

Vladar želi da onaj ko vidi mlađak preko Vrhovnoga suda obavijesti vlasti. Allâhov poslanik صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم je rekao:

“Postite kada ga vidite…”

Dakle mlađak.

“… a prekinite post kada ga vidite i tada počnite sa obredima. Bude li oblačno, upotpunite period.” (al-Bukhârî 1909 i Muslim 1081 bez “i tada počnite sa obredima”, što bilježi an-Nasâ’î 2116. Autentičan prema al-Albânîju u “Irwâ’-ul-Ghalîl 4/16)

Ove hadîthe nije moguće primijenjivati bez uspjeha od Allâha a zatim međusobne saradnje muslimana tako što će pokušati da vide mlađak i obavijestiti vlasti o tome. Na taj način se izvršavaju naredbe i uspostavlja pomaganje u dobročinstvu i bogobojaznosti.